Vraaggericht werken

In de ondersteuning van cliënten is vraaggericht werken een belangrijk richtinggevend principe. Andere termen hiervoor zijn vraaggestuurd, cliëntgericht, klantgericht, persoonsgericht, of cliëntgestuurd.

Waarom is vraaggericht werken zo belangrijk?

Vraaggericht werken is een methodiek waarbij de behoefte en wens van de cliënt centraal staan. Cliënt en begeleiders gaan daarbij met elkaar in gesprek over de meest geschikte ondersteuning. Vraaggericht werken betekent niet ‘u vraagt, wij draaien’, maar ook niet ‘ik, als professional, weet wat goed voor u is’.

In een open dialoog komen cliënt en begeleider samen tot de beste aanpak. De begeleider stelt zich daarbij flexibel en creatief op en laat zich leiden door de ondersteuningsbehoeften, niet door regels van de organisatie. Dit is vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan. Toch onderschrijven we dit als organisatie in onze visie: vzw De Bolster is een toonaangevende dienstverlener die op een kwalitatieve manier antwoord biedt op vragen en noden van personen met een beperking en hun netwerk. We realiseren dit op een wendbare en duurzame wijze. Via dialoog en participatie gaan we actief interne en externe samenwerkingen aan. De overheid geeft hier ook een grote stimulans aan voorzieningen om hierin te investeren. De andere manier van financieren, de persoonsvolgende financiering, is hierin ook een belangrijke factor.

Cliënten en hun netwerken hebben, doordat zij het budget in handen hebben, veel meer een stem in hoe de ondersteuning wordt vorm gegeven. Vraaggerichte zorg probeert de wensen van de cliënt zo dicht mogelijk te benaderen. Hiervoor is een open relatie tussen cliënt en organisatie noodzakelijk, met respect voor wederzijdse posities en verantwoordelijkheden. Gelijkwaardige en respectvolle communicatie is daarbij van belang.

Kenmerken vraaggericht werken

Bejegening: respect voor privacy en eigen smaak van de cliënt. De ondersteuningsvraag verhelderen en vervolgens samen met de cliënt zoeken naar een passend antwoord op die vraag, vereist een brede blik en goede communicatieve vaardigheden.

Goede relatie en communicatie: een goede relatie begint met het voeren van een dialoog. Dit betekent dat de begeleider in gesprek gaat met de cliënt én zijn omgeving.

Keuzemogelijkheid: vraaggerichte zorg biedt de cliënt keuzemogelijkheden in aard, tijdstip, frequentie en uitvoering van de ondersteuning. Dat vraagt om flexibiliteit van de begeleiders én de organisatie.

'Vraaggericht werken betekent niet ‘u vraagt, wij draaien’, maar ook niet ‘ik, als professional,
weet wat goed voor u is’. '

Eigen regie: bij vraaggerichte zorg heeft de cliënt (of zijn vertegenwoordiger) zoveel mogelijk de regie. Begeleiders doen voorstellen over de manier waarop ze de cliënt kunnen ondersteunen, maar de cliënt beslist uiteindelijk welke ondersteuning hij wil. De focus van de ondersteuning ligt zo minder op het overnemen van taken, maar meer op het ondersteunen van de cliënt en zijn omgeving. Dit vraagt een andere aanpak van de begeleider: hij laat de verantwoordelijkheid zoveel mogelijk bij de cliënt. Daarnaast bevordert hij de zelfredzaamheid en stimuleert de cliënt na te denken over zijn eigen wensen en mogelijkheden.

Samenwerking: een goede afstemmingen tussen cliënt, netwerk en begeleiders is cruciaal.

Continuïteit: om kwalitatieve zorg te verlenen is continuïteit nodig in de groep begeleiders die de cliënt helpt én in de taken die zij uitvoert.

Reflectie: vraaggericht werken betekent flexibel en creatief omgaan met vragen van cliënten. Het werk is minder vastomlijnd en volgens regels. Dit vraagt om goede samenwerking met collega’s en andere disciplines. Ga regelmatig met elkaar in gesprek over de geboden ondersteuning en dilemma’s als: ‘De cliënt heeft deze behoefte, maar vanuit gezondheidsoverwegingen weet ik dat dit niet verstandig is’. Of: ‘De cliënt stelt deze vraag, maar regels binnen de organisatie staan in de weg om aan de vraag tegemoet te komen’. Team- en cliëntenbesprekingen en multidisciplinaire overleggen zijn erg belangrijk. Evenals de uitwisseling van ervaringen en reflectie op eigen en elkaars handelen.

Een inkijk in de vraaggerichte werken van vzw De Bolster

'Hallo, ik ben Louis, een man van 62 jaar. Ik woon in Het Wilgenhof in Kluisbergen. Ik hou ervan om uitstapjes te doen en op café te gaan. Vroeger kon ik dit zelfstandig, maar door omstandigheden lukt dit niet meer. Omdat ik toch graag eens een colaatje of een cappuccino wou drinken, deden we dit wekelijks in de groep, maar dat is toch niet hetzelfde. Ik ging graag naar ’t Pleintje en heb de vraag gesteld om dit opnieuw te doen. Er werd een vrijwilliger gezocht en gevonden! In oktober 22 leerde ik J. kennen. Hij komt mij één keer in de week ophalen om samen met N. (een cliënte uit een ander huis) iets te gaan drinken. Ik kan nu weer elke week genieten van een cappuccino en een cola. Daarnaast heb ik er nieuwe vrienden bij!'

Germaine verhuisde in 2015 van buitenhuis Herzele naar huis 3 in het hoofdgebouw in Beerlegem. Germaine is een krachtige en zelfstandige vrouw. Ze weet goed wat ze wil en wenst haar leven zo zelfstandig mogelijk te kunnen uitbouwen.

Binnen huis 3 heeft Germaine de mogelijkheid om op een studio met een dag- en nachtkamer te wonen. Ze wordt uitgenodigd om af en toe deel te nemen aan het groepsgebeuren van huis 3.

Hierin respecteren we haar keuze en sturen we bij indien we merken dat het groepsgebeuren haar teveel wordt. Binnen haar ondersteuning wordt er continu met Germaine in overleg gegaan om zo goed als mogelijk aan te sluiten op haar noden en behoeften.

Stef is een jongeman die enkele jaren geleden op intake kwam in buitenhuis Herzele. Stef gaf aan: “Dat is hier allemaal heel mooi maar niets voor mij, ik wil alleen gaan wonen, en dan nog liefst van al met mijn lief”. Op basis van zijn wensen gingen we op zoek naar een gepaste ondersteuningsvorm voor Stef en starten we het eerste ‘Aanleunhuis’. Zo woont hij nu alleen in een huis, gedeeld met twee andere cliënten en kan zijn lief regelmatig bij hem blijven slapen.

Hallo, ik ben Jolien, een jongedame van 30 jaar. Ik woon in Het Wilgenhof in De Bolster Kluisbergen. In 2020 stelde ik de vraag naar begeleid werk, ik had graag een job willen vinden waarin ik kan werken met kinderen. In februari had ik mijn eerste gesprek met de jobcoach waarin ze geluisterd heeft naar wat ik graag had willen doen. We hebben toen afgesproken dat de jobcoach op zoek zou gaan naar een job in een kleuterklas in een nabijgelegen school. En toen kwam corona … waardoor mijn vraag niet verder bekeken kon worden. Gelukkig zijn er nu versoepelingen en kon ik de draad opnieuw opnemen. In mei 22 had in mijn eerste werkdag in de 3de kleuterklas. In het begin liep het moeilijk maar nu loopt het vlot. Ik doe het graag en wil het graag blijven doen. Ik ben blij dat ik de vraag heb durven stellen en de stap gewaagd heb.

Rosa woont in huis 9/10 in De Boskant. Daarvoor woonde ze in gedecentraliseerd wonen in Gavere. In huis Gavere hielp Rosa veel mee in het huishouden. Zo schilde ze de aardappelen, plooide ze de was, dekte ze de tafel, … Binnen de werking van huis 9-10 worden veel huishoudelijke taken overgenomen door de verschillende diensten binnen de voorziening. De maaltijden worden kant-en-klaar afgehaald en het washuis zorgt voor het wassen, strijken en plooien van de was. Om tegemoet te komen aan Rosa’s vraag van de opname van huishoudelijke taakjes gaat ze één keer per week in het washuis helpen. Daar plooit ze de zakdoeken. Ze doet dit zeer goed en kijkt er ook altijd naar uit om terug te gaan. Binnen de leefgroep dekt Rosa de tafels en ledigt ze de vaatwasser. Ze is trots op haar werk en kijkt er steeds naar uit om te gaan helpen in het washuis!

Op Nancy ’s vraag uit huis 1 in het hoofdgebouw in Zwalm ging haar aandachtsbegeleidster op zoek naar een extra dagbestedingsinvulling. Ze kon verschillende ateliers uitproberen in het arbeidscentrum.

Na het uitproberen gaf ze aan dat ze haar het beste voelde en het liefst meewerkte in de bakkerij van het arbeidscentrum. Ze kan zeer goed om met medecliënten en ook met de begeleider van het bakatelier is er een klik.

Eerst sloot zij een volledige dag aan. De begeleiding merkte dat dit toch wel veel van haar vroeg. Vandaar dat er een omschakeling gebeurde naar 1 voormiddag. Nancy zelf is erg tevreden met dat ene moment op een week.

Bronnen:
Kennisbundel vraaggericht werken in de langdurige zorg – Vilans - https://www.zorgvoorbeter. nl/docs/PVZ/Onderwijs/Vraaggericht_werken_nov_2013.pdf

Vakgroep ortho Ingeborg, Sofie, Dempsey en Leen